Það er ótrúlega margt framundan í pólskri menningu á Íslandi, bæði hipsumhaps og Skálmöld halda útgáfutónleika og íransk-bandaríska skáldið Kaveh Akbar mætir til Íslands. Svo gisti forsíðufyrirsætan Almar í tjaldifyrir austan. Þetta og miklu fleira þessa menningarviku.
Mánudagur 11. september
Pólskir dagar 11-14 september
16.30 Veröld, Háskóla Íslands
Það er gósentíð fyrir áhugafólk um pólska menningu í september. Seinna í vikunni hefst pólsk bíóhátíð í Bíó Paradís (meira um hana í sunnudagskaflanum) og undir lok mánaðar verða pólskir bíódagar á Eskifirði.
Þá efnir Tungumálamiðstöð Háskóla Íslands til pólskra daga 11-14 september, en þar verður Pólland á fyrri hluta 20. aldar skoðað, tónlist og kvikmyndir kynntar og borgin Gdynia „heimsótt.“ Małgorzata Malinowska mun flytja fyrirlesturinn Gdynia – hamingjusamasta borg Póllands, um „borg sem mótuð er af hafi og draumum”, sögu af djörfum borgarskipuleggjendum, arkitektum og verkamönnum sem komu þangað í leit að betra lífi.
Á þriðjudeginum og fimmtudeginum eru svo kvikmyndasýningar. Fyrst er það Bodo, um eina af fyrstu útvarps- og kvikmyndastjörnum Póllands, og svo er það Hotel Pacific, mynd frá 1975 um Pólland millistríðsáranna í gegnum míkrókosmos lítils hótel-veitingahúss.
Loks flytur Tomasz Wegner fyrirlesturinn „Þjóðrækin og trúarleg sönglög sem grunnur pólskrar alþýðumenningar“ á miðvikudag og leyfir gestum að hlusta á nokkra þessa söngva.
Facebook-viðburður: Smellið á tengla fyrir einstaka viðburði hér að ofan
Þriðja rýmið
17.00 Bókasafnið Ísafirði
Þriðjudagur 12. september
Undir Íshellunni
Frá 10.00 Barnabókasafn Norræna hússins
Hvernig lifa dýr og plöntur af á kaldasta svæði veraldar og hvernig tengjast þau? hvaða áhrif hefur plast á lífið þeirra og hvað er hægt að gera með plast?
Gestum gefst færi á að fræðast um plöntur og dýr sem lifa í Norður íshafinu, á íshellunni eða djúpt á hafsbotni í sýningu sem byggð er á norsku bókinni Under Polarisen eftir Line Renslebraten, en eitt meginþemað er hvernig þessar lífverur deila heimkynnum sínum með ógrynni af plasti.
Sýningin verður öllum opin á hefðbundnum opnunartímum Norræna hússins á þriðjudögum til sunnudaga á milli 10-17.
Heimasíða / Facebook-viðburður
Leikhúskaffi | Með guð í vasanum
17.30 Borgarbókasafnið Kringlunni
Heimasíða / Facebook-viðburður
Miðvikudagur 13. september
Ljóðakvöld Yrkja #2
20.00 Mengi
Yrkjur er ljóðakollektíva ungra kvenna sem hafa það markmið að búa til vettvang fyrir grasrótarskáld til að hittast og tjá sig, deila hugmyndum og byggja hvert annað upp, bæði í gegnum vinnustofur, útgáfur og upplestrarkvöld.
Þau sem lesa í þetta skiptið eru þau Hera Lind Birgisdóttir, Rafn Ágúst Ragnarsson, Ármann Leifsson, Heiður Regn, Eyrún Úa Þorbjörnsdóttir, Unnar Ingi Sæmundarson og Melkorka Gunborg Briansdóttir.
Fógetarnir
21.00 Dillon
Fimmtudagur 14. september
Rómönsk-Amerísk kvikmyndahátíð
Bíó Paradís 14-24 september
Áþreifanleiki og Bylgjur
14.00 Litla gallerý, Hafnafirði
Instagram-síða / Facebook-viðburður
Hlöðu- og vinnustofupartí Hjartalags og Salvíu
17.00 Hjartalag, Akureyri
Heimasíða / Facebook-viðburður
Útgáfuhóf: Næturheimsókn eftir Jökul Jakobsson
17.00 Eymundsson Austurstræti
Óreiða, Mondernte, osmḗ
18.00 R6013
Culture Comedy – Open Mic
18.00 Mál og menning
Konsertþrenna með Emmanuel Pahud – Sinfóníuhjómsveit Íslands
19.30 Eldborg, Hörpu
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Klassískt popp | Páll Óskar og Kristín
20.00 Salurinn, Kópavogi
Hipsumhaps: Ást & praktík
20.00 Kex Hostel
Á haustmánuðum mun breiðskífan Ást & praktík með hljómsveitinni Hipsumhaps líta dagsins ljós með 12 nýjum lögum, heitpressuðum í Danmörku, sem draga saman allt það helsta úr hversdagsleika og sálarlífi nútímamannsins, svo vitnað sé í viðburðalýsingu, en platan kemur út á vínylformi þann 15. September, áður en hún verður gerð aðgengileg á streymisveitum. Því verður blásið til tónleikaraðar á neðri hæð Kex Hostel, þann 14, 15, 29 og 30 september.
Við spurðum söngvarann Fannar Ingi Friðþjófsson aðeins út í nafnið á gripnum. „Ást og praktík eru ólík mengi en nauðsynleg fyrir hvort annað. Sniðmengið, jafnvægið, er hamingja. Þetta eru þemu þriðju plötu Hipsumhaps. Hæðir, lægðir og niðurlag í 12 laga formi. Við bjóðum öll velkomin að mæta og hlusta.“
Það verður sérstakur kokteilseðill esamhljóma lagalista plötunnar þar sem hvert lag fær sitt eigið hanastél, innblásið af texta og tónum verksins og er Fannar dularfullur þegar hann er spurður út í nöfnin á kokteilunum. „Við gefum ekki upp lagalistann þar sem platan er óútgefin. En lagið Góðir hlutir gerast hææægt er t.d. drykkurinn Fullnæging.“
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Madame Tourette
20.00 Þjóðleikhúsið
Leiðsögn listamanns og sýningarstjóra
20.00 Listasafn Reykjavíkur
Heimasíða / Facebook-viðburður
Blues Night: Beggi Smári
21.00 Dillon
Einar Vilberg og Morøse
21.00 Lemmy
Föstudagur 15. september
Barna og unglingarímnatónleikar á degi rímnalagsins
14.00 Ráðhús Reykjavíkur
Northern Comfort frumsýning
Bíó Paradís, Smárabíó og Sambíóin
Útgáfa & ættarmót á fjórum tungumálum: Langafi og jökullinn sem hvarf
17.00 12 Tónar
Almar í tjaldinu
17.00 Svavarssafn, Hornafirði
Luka Okros: Schubert & Chopin – píanótónleikar
19.30 Kaldalón, Hörpu
Classic Rock með Magna og Matta Matt!
20.00 Bæjarbíó
80´s 90´s Nostalgía – Guðrún Árný
20.00 Hof, Akureyri
Skálmöld — Ýdalir, útgáfutónleikar
20.00 Háskólabíó
Skálmöld heldur útgáfutónleika í Háskólabíó og daginn eftir í Hofi til að fagna sinni sjöttu breiðskífu, Ýdalir. Í anda fyrri verka sveitarinnar er platan samhangandi saga sem rakin verður frá upphafi til enda, en í þetta skiptið fjallar sagan um norræna guðinum Ulli og átök hans við orminn Níðhögg. Þá spila örlaganornirnar, Urður, Verðandi og Skuld, stórt hlutverk ásamt fleiri vættum.
Í kjölfarið halda strákarnir svo í Evróputúr til þess að fylgja plötunni eftir. Og sérstaklega skal taka fram að það er platan sem heitir Ýdalir, en tónleikarnir munu þó ekki fara fram í hinu ástsæla félagsheimili Ýdölum í Aðaldal.
Vaka þjóðlagahelgi
20.00 Kex Hostel
Amélie – föstudagspartísýning
21.00 Bíó Paradís
Heimasíða / Facebook-viðburður
Fílalag
21.00 Egilsbúð, Neskaupsstað
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Mugison
21.00 Græni hatturinn
Heimasíða / Facebook-viðburður
Lame Dudes
21.00 Dillon
HYLUR – útgáfutónleikar
21.00 Gaukurinn
Árni Páls & Máni Vals
23.00 Askur Taproom, Egilsstöðum
Laugardagur 16. september
Myndlistin þeirra: Hlutverkasetur
10.00 Listasafn Reykjavíkur
Útgáfuhóf: Smáralindar-Móri
14.00 Eymundsson, Smáralind
Irene Kalisvaart gítarleikari
15.15 Breiðholtskirkja
Tónleikur í Glerregni: Davíð Þór Jónsson
16.00 Listasafn Íslands
Heimasíða / Facebook-viðburður
Úrval af Skjaldborg
17.00 Bíó Paradís
Heimasíða / Facebook-viðburður / Umfjöllun Smyglara um síðustu Skjaldborg
Nýdönsk – Alelda
18.00 & 21.00 Eldborg, Hörpu
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Kvöldstund með Á móti sól!
20.00 Bæjarbíó
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Kaveh Akbar
20.00 Mengi
Íransk-bandaríska ljóðskáldið Kaveh Akbar sló í gegn með sinni fyrstu ljóðabók Calling a Wolf a Wolf árið 2017, og fylgdi henni eftir árið 2021 með Pilgrim Bell. Hann er fæddur í Teheran í Íran og yrkisefni hans eru gjarnan persnesk arfleifð hans, menning og trúarbrögð, auk þess hvernig það er að vera Bandaríkjamaður af arabískum uppruna. Þá er hann berorður um eigin glímu við alkóhólisma og fíkn.
Hann mun spjalla við skáldkonurnar Fríðu Ísberg, Brynju Hjálmsdóttur og Þórdísi Helgadóttur í um verk sín og ljóðlistina almennt, og lesa upp. Við heyrðum í Þórdísi til að spyrja hvað heillaði svona við Kaveh.
„Kaveh Akbar er galdrakall. Skáld eru alltaf að eltast við einhvern hreinan, falslausan tón – Kaveh neglir hann í hvert einasta skipti. Hann leyfir sér að vera innblásinn en predikar samt aldrei, þykist aldrei geta dregið mannlega tilveru saman í eitthvað einfalt eða gefið endanleg svör. Það er ölvandi að lesa hann og ég get ekki beðið eftir að sjá hann sjálfan koma fram í Mengi!“
Akbar kennir við Iowa-háskóla og víðar, er ljóðaritstjóri hjá The Nation og með fastan dálk í Paris Review. Þá hefur hann haft mikið frumkvæði að því að breiða út ljóðlist almennt, sérstaklega meðal yngra fólks gegnum samfélagsmiðla og á vefriti sínu, Divedapper, sem má fletta hér.
Heimasíða / Facebook-viðburður
Skálmöld — Ýdalir, útgáfutónleikar
20.00 Hof, Akureyri
Eistnaflug presents: Contradiction, Changer, Krownest
20.00 Gaukurinn
Minningartónleikar S. Arnars Gunnarssonar
20.00 Vitinn, Akureyri
Heimasíða / Facebook-viðburður / Miðasala
Lister, Biggi & bósarnir og TBK Group
21.00 Ölver
GG Blús
22.00 Dillon
Sunnudagur 17. september
Listamannaspjall með Jakobi Veigari Sigurðssyni
15.00 Listasafn Árnesinga
Heimasíða / Facebook-viðburður
Listamannaspjall með Ragnheiði Jónsdóttur
15.00 Listasafn Árnesinga
Heimasíða / Facebook-viðburður
Schumann og flautan
16.00 Hömrum, Hofi, Akureyri
Vöflukonsert – LÓN og Teitur
16.00 Verkstæði Gunna gítarsmiðs, Brautarholti 22
Nordic Affect | Nýr Jarðvegur
17.00 Mengi
Heimasíða / Facebook-viðburður
Pólskir kvikmyndadagar
Bíó Paradís 17 september – 28 október.
Pólskir kvikmyndadagar verða haldnir í Bíó Paradís í áttunda sinn nú á haustdögum og opnunarmyndin er Skýrsla Pilekci (Witolda Pileckiego), sem fjallar um kaptein Witold Pilecki, sem barðist gegn nasistum í heimstyrjöldinni og Sovétmönnum í Kalda stríðinu.
Áhugamenn um pólska rithöfunda fá svo sinn skammt, bæði er sýnd Hættulegir herramenn (Niebezpieczni dzentelmeni), sem fjallar um sjálfan Joseph Conrad og þrjá skáldbræður hans, sem vakna eftir svakalegt fyllerí með dauðann mann á sófanum sem þeir vita ekkert um.
Og svo er það Öreigabændur (Chłopi), sem byggð er á skáldsögu Nóbelshöfundarins Władysław Reymont og teiknuð af sama teymi og gerði Loving Vincent.
Stærðfræðingar og vörubílstjórar fá líka sinn skammt, en Hin fullkomna tala (Liczba doskonala) fjallar um stærðfræðisnilling sem fer að íhuga ástina og Tata fjallar um vörubílstjóra sem neyðist til að taka unglingsdóttur sína og vinkonu hennar í bílferð. Loks er það svo Wyrwa, sem fjallar um dularfullt slys og möguleg leyndarmál látinnar eiginkonu sem eiginmaðurinn fer að grafast fyrir um.
Heimasíða / Facebook-viðburður
Sophie Augusta
19.00 Gaukurinn
Svartir sunnudagar: Solaris
21.00 Bíó Paradís
Mánudagur 18. september
Bókmenntakvöld: Sveinbjörg Sveinbjörnsdóttir, Aldrei nema vinnukona
19.30 Bókasafn Seltjarnarness
Hér er svo póstlisti svo þú fáir menningardagatlið í pósthólfið.
Texti: Ásgeir H Ingólfsson